BOKS
Özel eldiven takılmış, kilolarına göre sınıflandırılmış, iki kişinin, ring adı verilen kare biçimindeki bir alanda yumruklarıyla vuruşarak birbirlerine üstünlük sağladıkları, amatör veya profesyonel olarak oynanan oyun. En eski spor dallarından biri olan boksun 5 bin yıllık geçmişi vardır. Önceleri askeri amaçlarla, yakın yakın dövüş tekniklerinden biri olarak boks özellikle jimnazyumlarda gençlere öğretiliyordu. Daha sonra güreşin bir parçası olarak spordaki yerini almaya başladı. M.Ö. 2500 yıllarında boks’un bir spor mücadelesi biçiminde uyguladığı, Mezopotamya’da Bağdat yakınlarında bulunan tabletlerdeki kabartmalardan da anlaşıldı. Boks’un temelleri İngiltere’de atıldı. 17.yy’da İngiliz’ler vuruş biçimlerini belirlediler. Şiddet unsurlarını azaltarak olayın sportif yanını geliştirdiler.
Boks Vuruş TeknikleriPençingbol:
Pençingbol, bir platform, armut biçimi meşin bir top ve bu topu platforma tespit eden ve topun her tarafa hareketini temin eden bir bağlantıdan ibarettir. Platformun tespit tahtalarında birer yarık bulunmaktadır. Bu yarıktan platform boksörlerin boyuna göre ayarlanabilir. Pençgbol çalışmasının boksöre çok büyük bir faydası vardır. Nizami ve seri yumruk atmayı, kol ve bileklerine hakimiyeti ve sür,atli karar verilmesine yardımcıdır. Pençgboldeki ilk çalışmalarda, platforma takılı ve aşağı sarkık bulunan pençgbol topu alttan bir iple platformdan dört parmak kalacak şekilde bağlanır, sağ kroşeye çalışacaksa platformun soluna, sol kroşeye çalışacaksa sağına bağlanır ve bir hasım karşısında imiş gibi, evvela sağ, bilahare sol kroşelere çalışır. Sağ ve sol direklere çalışmak için pençgbol yukarıda söylendiği gibi platform ilerisine aparkatlara çalışacaksa öne bağlanır ve bu şekilde çalışmalar yapılır.
Pençingbol, bir platform, armut biçimi meşin bir top ve bu topu platforma tespit eden ve topun her tarafa hareketini temin eden bir bağlantıdan ibarettir. Platformun tespit tahtalarında birer yarık bulunmaktadır. Bu yarıktan platform boksörlerin boyuna göre ayarlanabilir. Pençgbol çalışmasının boksöre çok büyük bir faydası vardır. Nizami ve seri yumruk atmayı, kol ve bileklerine hakimiyeti ve sür,atli karar verilmesine yardımcıdır. Pençgboldeki ilk çalışmalarda, platforma takılı ve aşağı sarkık bulunan pençgbol topu alttan bir iple platformdan dört parmak kalacak şekilde bağlanır, sağ kroşeye çalışacaksa platformun soluna, sol kroşeye çalışacaksa sağına bağlanır ve bir hasım karşısında imiş gibi, evvela sağ, bilahare sol kroşelere çalışır. Sağ ve sol direklere çalışmak için pençgbol yukarıda söylendiği gibi platform ilerisine aparkatlara çalışacaksa öne bağlanır ve bu şekilde çalışmalar yapılır.
Kum torbası:
Bir boksörün yetişmesinde çok büyük önemi vardır. Meşin veya branda bezinden yapılır. Kum torbasının içine mısır konur. Mısır konmasındaki sebep; vurulduktan sonra çöken yerin tekrar eski haline gelmesidir. Kum torbası üstüvane şekilde olur ve üç renge boyanır. Birinci ve alt bölümü mide, orta göğüs ve üst kısmı da başı ifade eder. Kum torbasında sert bandajla çalışmamak lazımdır. Aksi taktirde parmakların kırılması mümkündür. Yumuşak kum torbası eldiveni ile çalışmak lazımdır.
Bir boksörün yetişmesinde çok büyük önemi vardır. Meşin veya branda bezinden yapılır. Kum torbasının içine mısır konur. Mısır konmasındaki sebep; vurulduktan sonra çöken yerin tekrar eski haline gelmesidir. Kum torbası üstüvane şekilde olur ve üç renge boyanır. Birinci ve alt bölümü mide, orta göğüs ve üst kısmı da başı ifade eder. Kum torbasında sert bandajla çalışmamak lazımdır. Aksi taktirde parmakların kırılması mümkündür. Yumuşak kum torbası eldiveni ile çalışmak lazımdır.
Kum torbasında çalışma tekniği:
Kum torbası ile çalışmalar, boksun ana idmanlarından birisini teşkil eder. Kum torbasında hasım karşısında imiş gibi hareketli çalıştırılır. Kum torbası ile çalışmlalarda yumrukların tesiri artar. Aynı zamanda kol ve bileklik adaleleri kuvvetlendirilir. Her yumruk hedefine varılıncaya kadar hızla atılmalı ve tam hedefine varınca, hız azamiye çıkmış olmalıdır. En iyi yumruk, hareketini belli etmeden hasmın en zayıf yerine, bilhassa çenesine isabet ettirilen yumruktur. Kum torbası ile çalışmalarda, kum torbası itilmeli bu şekilde atılan yumruk çok tesirlidir. Kum torbasına bir hasma vurulacak tekmil yumruklar tatbik edilir.
Kum torbası ile çalışmalar, boksun ana idmanlarından birisini teşkil eder. Kum torbasında hasım karşısında imiş gibi hareketli çalıştırılır. Kum torbası ile çalışmlalarda yumrukların tesiri artar. Aynı zamanda kol ve bileklik adaleleri kuvvetlendirilir. Her yumruk hedefine varılıncaya kadar hızla atılmalı ve tam hedefine varınca, hız azamiye çıkmış olmalıdır. En iyi yumruk, hareketini belli etmeden hasmın en zayıf yerine, bilhassa çenesine isabet ettirilen yumruktur. Kum torbası ile çalışmalarda, kum torbası itilmeli bu şekilde atılan yumruk çok tesirlidir. Kum torbasına bir hasma vurulacak tekmil yumruklar tatbik edilir.
APARKAT :Bilhassa yakın göğüşte tatbik edilen çok tesirli bir yumruktur. Bu yumruklara çalışırken, omuz, kalça ve ayak topuklarını kaldırarak vücut kuvveti ile vurulmasına dikkat edilmelidir. Yumruklar omuz yüksekliğini geçmemelidir. Aparkatta yumruk kısa düşeceğinden atılarak vücut biraz geriye meyletmelidir.
KROŞE : Değişik açılar altında atılmalıdır. Çoğunlukla atılan yumruklar çeneye ve güzel gelmelidir. Kollar ve dirsekler fazla açılmamalı, yumruklar soldan sağa yukarı, çapraz, yüz önünde müdafaayı yarıp geçecek şekilde ayak, kalça ve omuzların da yardımı ile atılmalıdır. Omuzlar her türlü yumruklara iştirak ettirilir, omuz yumruğu vurmak bir boksörün en mümeyyiz vastı olmalıdır. Bu sayede omuz adaleleri gelişir ve kuvvetlenir.CİFT KROŞE : Birbiri peşi sıra atılan bir kroşedir. Şaşırtıcı ve sayı yapıcı bir kroşe şeklidir. Seri vurulduğu takdirde tesiri artar. Birincisinden kurtulan hasım ikinci yumruğu yer.CAP :Daha ziyade bilekle atılan bir yumruk çeşididir.makbul sayılan bir yumruk değildir. Çok az kullanılmaktadır. Bu yumruğa, omuzla atılan kısa bir kroşe de denebilir.
JOLT :Yukarı doğru vurulan kısa bir aparkattır. Her iki yumrukla da ayrı ayrı vurulabilir. Her zaman kullanılmayan bir yumruk çeşididir. Ancak krokar dövüşte etkilidir.
Türkiye de Boks
1911 yıllarında istanbul’a gelen Müttefik kuvvetlere ait Boksörlerin yaptıkları gösteri müsabakalarını takiben başlamıştır. O tarihlerde bilhassa American ve Fransız donanma personeli kendi aralarında Taksim meydanı çevresinde müsabakalar tertip ederlerdi.İlk resmi boks müsabakası 1920 yılında yabancılar arasında yapıldı.Bunu takip eden yıllarda istanbul’da Kurtuluş-Galatasaray ve Fenerbahçe Kulüplerinde boks faliyetleri başladı.
1911 yıllarında istanbul’a gelen Müttefik kuvvetlere ait Boksörlerin yaptıkları gösteri müsabakalarını takiben başlamıştır. O tarihlerde bilhassa American ve Fransız donanma personeli kendi aralarında Taksim meydanı çevresinde müsabakalar tertip ederlerdi.İlk resmi boks müsabakası 1920 yılında yabancılar arasında yapıldı.Bunu takip eden yıllarda istanbul’da Kurtuluş-Galatasaray ve Fenerbahçe Kulüplerinde boks faliyetleri başladı.
Boks Teknikleri ve Kuralları
Boks karşılaşmaları “raund” adı verilen devreler üzerinden oynanır. Amatör karşılaşmalar 2′şer dakikalık 5 raund üzerinden oynanır, raundların arasında 1′er dakikalık süre vardır.
Boks karşılaşmaları “raund” adı verilen devreler üzerinden oynanır. Amatör karşılaşmalar 2′şer dakikalık 5 raund üzerinden oynanır, raundların arasında 1′er dakikalık süre vardır.
Profesyonel boks şampiyonalarında ise 3′er dakikalık 15 raund bulunur. Bazı Avrupa ülkelerinde ise son zamanlarda 12 raund limiti konmuştur.
Boks müsabakaları, uzman doktorlar gözetiminde yapılır. Görevli doktor, boksörlerin durumunu tıbbi açıdan dikkatle izler ve müsabaka süresince yerinden ayrılmaz.
Boksörler dişlik, başlık ve belden aşağı yapılacak vuruşlardan korunmak amacıyla koki kullanmak zorundadırlar.
Boksörler dişlik, başlık ve belden aşağı yapılacak vuruşlardan korunmak amacıyla koki kullanmak zorundadırlar.
Boks yarışmalarına katılan boksörün rakibi de kendisiyle aynı kiloda olmalıdır. Boksörler kilolarına göre sıkletlere ayrılırlar. Sıklet, vücut çıplak iken kantarın gösterdiği ağırlıktır.
Her sıkletteki boksörler şampiyonanın veya turnuvanın ilk günü, sabah saat 08.00-10.00 arasında takip eden müsabaka günlerinde de yalnız o gün maçı olanlar aynı işlem için saat 08.00-09.00 arasında tartılırlar. Resmi tartıdan önce bütün müsabıklar tıbbi kontrolden geçerler.
Resmi veya özel amatör boks müsabakaları yıl esasına göre belirlenmiştir. Dört kategori üzerinden yapılır.
Bu kategoriler;
1- Minikler: 11-12, 13-14 yaş grubu,
2- Yıldızlar: 15-16 yaşındakiler,
3- Gençler: 17-18 yaşındakiler,
4- Büyükler: 17-34 yaşındakiler.
Gençler kategorisinde yer alan bir boksör isterse büyükler kategorisindeki yarışmalara katılabilir. Fakat bu geçiş sadece gençler-büyükler kategorisi için geçerlidir. Boksörlerin azami yaş sınırı 34′dür.
1- Minikler: 11-12, 13-14 yaş grubu,
2- Yıldızlar: 15-16 yaşındakiler,
3- Gençler: 17-18 yaşındakiler,
4- Büyükler: 17-34 yaşındakiler.
Gençler kategorisinde yer alan bir boksör isterse büyükler kategorisindeki yarışmalara katılabilir. Fakat bu geçiş sadece gençler-büyükler kategorisi için geçerlidir. Boksörlerin azami yaş sınırı 34′dür.
Boks karşılaşmalarındaki başlıca hareketler; atak, savunma, karşı atak ya da yapılan karşı vuruşlardır.
Başlıca vuruşlar; direk, kroşe, aparkat (upper-cut) ve swing şeklindedir. Savunma ellerle, bel, omuz, vücut ve ayaklarla yapılır. Biomekanik savunma ise, boksörün savunmadan sonra yene atak yapacak şekilde hazır olmasıdır. Rakibin vuruşlarını bloke, parat veya sağa – sola eğilerek eskiv yapma suretiyle vuruşlardan kaçmaktır. Gard, savunmada ve hücumda dengeyi tam ve rahat sağlayacak bir duruş şeklidir.
Boksta üç tür gard pozisyonu vardır:
Boksta üç tür gard pozisyonu vardır:
A) Düz Gard: Düz cephe, genellikle yeni öğrenenlerde vuruş yaparken,
B) Sol Gard: Sol kol ilerde tutularak,
C) Sağ Gard: Sağ kol ilerde tutularak yapılır.
B) Sol Gard: Sol kol ilerde tutularak,
C) Sağ Gard: Sağ kol ilerde tutularak yapılır.
Boksta dört temel vuruş vardır:
A)
A)
Sol Direk : Bu vuruşlarda vücut hafifçe sağ ve sola yatarak direk atılır. Bu vuruşlarda baş, daima omuz ve kollar arasında, gözler rakibin yüzüne bakacak durumdadır.B)
Sol Kroşe : Sol ayağın sağ omuzun hafifçe önüne alınarak, sol omuzun ve ayağın sağa ani dönmesi ile; yani kol dirsekten 45-90 derecelik açıklıkta iken ayak, kalça ve omuzdan vücudun döndürülmesiyle vuruş yapılır ve geri çekilir. Ağırlık merkezi vuruş anında sol ayaktadır. Sonra sağ ayağa geçer. (Sağ kroşe bunun tersidir.)C)
Aparkat (Upper-cut): Kroşe vuruşunun aşağıdan yukarı doğru uygulanan bir şeklidir. Biri yere paralel, diğeri yukarı dikey olarak vurulur. Aparkat, kullanma fırsatı nadir olan, fakat hedefi bulduğu anda çok etkili bir vuruştur. Özellikle rakip hücum anında iken yapılan kontrol vuruşlarıdır. Bu tür vuruşlar, rakibin atak yaptığı sırada ve kısa mesafede yapılır.D)
Swing : Bu vuruşlar kroşelerin uzatılmış şeklidir. Devamlı hareketlerle rakibi şuursuz bir hücuma zorlamak ve hemen kontraataklara geçmek üzere yapılır.Nizami vuruşlar, elin (yumruk) sıkılmış vaziyette mafsal kısmı ile bloke ve parat edilmeksizin gövdenin veya başın ön tarafına doğrudan doğruya yapılanlardır.
Boks müsabakaları, ringde bir orta beş yan hakem ile yönetilir.
Orta hakemin ilk ve en önemli görevi boksörün sağlığını korumaktır. Amatör boksun profesyonel bokstan farkı da budur.
Orta hakemin ilk ve en önemli görevi boksörün sağlığını korumaktır. Amatör boksun profesyonel bokstan farkı da budur.
Boks karşılaşmalarında orta hakemler, üç çeşit komut kullanırlar:
a) Break: Kapanmış ve tutma pozisyonunda iken bir adım geri çekilme,
b) Stop: Müsabakayı durdurmak için verilen komut,
c) Boks: Müsabakanın başlaması için verilen komut.
Boks müsabakalarında sonucu belirleyen kararlar şunlardır:
a) Puan (sayı) ile; müsabakanın bitiminde en fazla puana sahip olan boksör karşılaşmayı kazanır.
b) Abondene ile; boksörlerden birinin kendi isteği veya antrenörü tarafından kendi adına müsabakadan çekilmeyi kabul etmesi, abondene ile yenik sayılmasına neden olur.
c) Diskalifiye ile; yürürlükteki kuralların ihlali halinde, orta hakem tarafından verilen üç ihtar sonucu veya doğrudan doğruya, her iki boksör veya biri diskalifiye edilebilir.
d) Orta hakem kararı ile;
1- Teknik zayıflık, boksörlerden biri devamlı vuruş alıyorsa ve müsabakaya devam edemeyecek durumda ise orta hakem müsabakayı durdurur.
2- Müsabaka sırasında boksörlerden birinin kafa kısmında almış olduğu vuruştan dolayı Knock-Out olmaması fakat savunmasız kaldığına ve müsabakaya devam edemeyeceğine orta hakem kanaat ettiğinde müsabakayı RSC-H kararı ile tatil eder.
3- Yaralanma sonucu müsabakaya devam edecek durumda olmayan boksörü için orta hakem tarafından müsabaka tatil edilir.
4- Bir boksörün müsabaka esnasında aynı raund içinde üç kez, müsabaka devamında dört kez “Down” alması nedeniyle 8′e kadar sayılırsa, rakibine saydıran vuruşları yapan boksör lehine, orta hakem müsabakayı tatil eder ve sonucu RSC, RSC-H olarak tesbit eder.
Boksörlerden biri almış olduğu sert vuruş veya seri vuruşlar sonucunda ayakta olsa dahi, kendini savunamayacak durumda olduğuna kanaat getiren orta hakem “Down” olarak kabul eder ve gerekeni yapar. (Sekize kadar sayar.) Knock-downlar için ekstradan puan verilmez.
e) Knock-out: Bir boksöre Down durumunda orta hakem tarafından sayılır ve 10 saniye içerisinde tekrar müsabakaya başlayamazsa rakibi Knock-out ile galip ilan edilir.
f) Walk-Over: Hükmen, bir boksör bilinmeyen bir sebepten dolayı ringe 3 dakika içerisinde gelmediği taktirde, orta hakem tarafından hükmen yenik ilan edilir.
g) No-Contest: Tamamlanmayan müsabakalar;
boksörlerin sorumluluğu veya orta hakemin kontrolü dışında, müsabaka sırasında malzemeden meydana gelen engeller dolayısıyla orta hakem tarafından müsabaka tatil edilir.
a) Break: Kapanmış ve tutma pozisyonunda iken bir adım geri çekilme,
b) Stop: Müsabakayı durdurmak için verilen komut,
c) Boks: Müsabakanın başlaması için verilen komut.
Boks müsabakalarında sonucu belirleyen kararlar şunlardır:
a) Puan (sayı) ile; müsabakanın bitiminde en fazla puana sahip olan boksör karşılaşmayı kazanır.
b) Abondene ile; boksörlerden birinin kendi isteği veya antrenörü tarafından kendi adına müsabakadan çekilmeyi kabul etmesi, abondene ile yenik sayılmasına neden olur.
c) Diskalifiye ile; yürürlükteki kuralların ihlali halinde, orta hakem tarafından verilen üç ihtar sonucu veya doğrudan doğruya, her iki boksör veya biri diskalifiye edilebilir.
d) Orta hakem kararı ile;
1- Teknik zayıflık, boksörlerden biri devamlı vuruş alıyorsa ve müsabakaya devam edemeyecek durumda ise orta hakem müsabakayı durdurur.
2- Müsabaka sırasında boksörlerden birinin kafa kısmında almış olduğu vuruştan dolayı Knock-Out olmaması fakat savunmasız kaldığına ve müsabakaya devam edemeyeceğine orta hakem kanaat ettiğinde müsabakayı RSC-H kararı ile tatil eder.
3- Yaralanma sonucu müsabakaya devam edecek durumda olmayan boksörü için orta hakem tarafından müsabaka tatil edilir.
4- Bir boksörün müsabaka esnasında aynı raund içinde üç kez, müsabaka devamında dört kez “Down” alması nedeniyle 8′e kadar sayılırsa, rakibine saydıran vuruşları yapan boksör lehine, orta hakem müsabakayı tatil eder ve sonucu RSC, RSC-H olarak tesbit eder.
Boksörlerden biri almış olduğu sert vuruş veya seri vuruşlar sonucunda ayakta olsa dahi, kendini savunamayacak durumda olduğuna kanaat getiren orta hakem “Down” olarak kabul eder ve gerekeni yapar. (Sekize kadar sayar.) Knock-downlar için ekstradan puan verilmez.
e) Knock-out: Bir boksöre Down durumunda orta hakem tarafından sayılır ve 10 saniye içerisinde tekrar müsabakaya başlayamazsa rakibi Knock-out ile galip ilan edilir.
f) Walk-Over: Hükmen, bir boksör bilinmeyen bir sebepten dolayı ringe 3 dakika içerisinde gelmediği taktirde, orta hakem tarafından hükmen yenik ilan edilir.
g) No-Contest: Tamamlanmayan müsabakalar;
boksörlerin sorumluluğu veya orta hakemin kontrolü dışında, müsabaka sırasında malzemeden meydana gelen engeller dolayısıyla orta hakem tarafından müsabaka tatil edilir.
Orta hakemin kararlarına uymayan, müsabaka kurallarına ve sportmenliğe aykırı hareket eden, faullü boks yapan boksöre, orta hakemin takdirine göre ikaz veya ihtar verilir ya da ihtar verilmeksizin diskalifiye edilir.