UZAK DOĞU SPORLARI TAEKWONDO-KİCK BOKS-MUAY THAİ-BOKS-ALPAGU-YAKIN SAVUNMA-STEP AEROBİK-KONDİSYON MERKEZİ
Üzeyir KURT
Lider Gençlik ve Spor Kulübü

SPOR ASTIMI NEDİR?

Spor Astımı – Nedir ?
Spor Astımı
Sporla oluşan astım nedir
Adından da anlaşılacağı gibi egzersizle oluşan astım, çok hızlı veya uzun spor faaliyetleri sonucunda ortaya çıkar. Kronik astım hastalığına yakalananların çoğunda, egzersiz esnasında astım belirtileri görülür. Bununla birlikte, kronik astımı olmayan birçok insanda da, egzersiz sırasında astım şikayetleri gelişebilir.
Spor astımı nasıl oluşur
Nefes alırken içimize çektiğimiz hava, önce solunum yollarında ısınır ve burundan geçerken nemlenir. İnsanlar, spor yaparken ağızlarından nefes alırlar ve böylece soğuk ve kuru havayı içlerine çekerler. Sporla oluşan astımda, solunum yollarındaki kaslar sıcaklık değişimine, neme ve bu faktörlerin yol açtığı solunum yollarındaki daralmaya karşı hassastırlar. Egzersizle ortaya çıkan astım belirtileri şunlardır:
·                                 Astım öksürüğü
·                                 Göğüs sıkışması
·                                 Hırıltı
·                                 Spor sırasında beklenmedik halsizlik
·                                 Spor sırasında nefes darlığı
Spor astımının belirtileri, spora başladıktan 15-20 dakika sonra veya egzersiz bittikten 5-10 dakika sonra başlar. Bu belirtiler spor yaparken ortaya çıkarsa, doktorunuzu bilgilendirin.
Astımlıysanız spor yapabilir misiniz
Spor astımınız var diye fiziksel aktivitelerinizi durdurmayın. Astım belirtilerini önlemek için, normal fiziksel aktivitelerinizi engellemeyecek bazı tedbirler alabilirsiniz. Birçok atlet, hatta olimpik atletler, astımları olduğu halde yarışırlar. Örneğin, 1996 Olimpiyat Oyunları’nda altı atletten birinde astım vardı. Ve bu olimpiyat sporcuları atletizm, dağ bisikleti, kürek çekme, bisiklet yarışı gibi değişik spor dallarında yarıştılar.
Astım olmalarına rağmen yarışmalara katılan atletlerin isimleri branşları şöyle:
·                                 Jackie joyner Kerse   (Atletizm)
·                                 Amy Van Dyken      (Yüzme)
·                                 Ray Bourque    (NHL Hokey )
·                                 Jeorne Bettis       (NFL Koşucu)
·                                 Dennis Rodman    ( NBA Basketbol)
**************************************************************************************************

Astım ve Spor

Egzersize bağlı astım nedir?
Egzersize bağlı astım (EBA) egzersize başladıktan genellikle 2-10 dakika içinde gelişen, 10-15 dakika içinde maksimuma ulaşan ve 30-60 dakika içinde kendiliğinden düzelebilen öksürük, nefes darlığı, göğüste sıkışma ve hışıltı gibi semptomlarla kendini gösteren klinik bir durumdur.

Egzersiz astımı belirtilerini nasıl ortaya çıkarır?
Egzersiz astımlı çocukların çoğunda astım belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olan tetikleyicidir. Astımın tek belirtisi egzersizle ortaya çıkan nefes sıkışması veya öksürük olabilmektedir ve buda egzersize bağlı astım denilmektedir. Egzersiz yapılmasıyla akciğerdeki havayollarında sıvı kaybı veya ısı değişimi sonucu akciğerlerde sıkışmaya neden olmaktadır.

Egzersize bağlı astımı düşündüren belirtiler nelerdir?
- Egzersiz sonrası ortaya çıkan nefes sıkışması ve öksürük başlaması,
- Belirtilerin b2 agonistlerin inhalasyonu ile hızla düzelmesi
- Egzersiz öncesi b2 agonist verilmesiyle belirtilerin önlenebilmesi gibi durumlarda egzersize bağlı astım düşünülmelidir.   
Egzersizden ne kadar süre sonra belirtleri görülür?
Egzersize bağlı nefes sıkışması veya öksürük, tipik olarak egzersiz bittikten 5-10 dakika sonra başlar (Nadiren egzersiz sırasında başlar).

Refrakter dönem nedir?
Eğer kişi yakınmaları geçtikten sonra egzersize devam etmek isterse, ikince kez yapılan egzersizde daha az yoğun yakınmalar ortaya çıkmaktadır. Bu dönem farklı araştırıcılara göre 40 dakika ile 3 saat arasında değişmektedir. Bunun nedeni egzersiz sırasında vücudumuzda oluşan bazı maddelerin akciğerlerde koruyucu etki yapmasıdır. 

Egzersize bağlı astımın teşhisi nasıl konur?
Egzersiz sonrası astım belirtileri varsa egzersiz testi ile teşhis konulabilmektedir.

Egzersiz yapılan ortamın havasının ısısı önemli midir?
Her türlü iklim koşulunda ortaya çıkabilmekle birlikte kur veya soğuk havada egzersiz yapılması daha çok tetikleme yapmaktadır. Sıcak ve nemli iklimlerde yapılan egzersiz daha az nefes sıkışması yapmaktadır.

Astımlı çocuk egzersiz yapmalı mı?
Düzenli yapılan egzersiz sağlıklı gelişime neden olacağı için egzersizden tamamen vazgeçilmesi doğru değildir. Astımlı çocuk uygun tedavi sonrasında günlük yaşamını diğer çocuklardan farksız bir şekilde sürdürebilmektedir. Ayrıca yeterince fiziksel aktivite yapılmaması da astım gelişmesine neden olmaktadır. Sonuç olarak, astım kontrol altında tutulduğu takdirde çocuğun spor yapması tavsiye edilmektedir. 

Egzersiz yaparken nefes sıkışması oluyorsa hangi ilaçlar kullanılabilir?
İnhale kısa etkili ß2 agonistler (Ventolin, bricanyl gibi)  ilk tercih edilecek ilaçlardır. Etkisi hızlı başlar.5 dakika içinde başlar ve 2 saate kadar sürer. Egzersizden yaklaşık 30 dakika önce 2-4 paff verildiğinde, hastaların %90’ında astım semptomlarını önler. Egzersiz sonrası ortaya çıkan semptomları engellemek için de kullanılabilmektedir. Gün içinde sık kullanım gereken hastalarda uyum sorununu kaldırmak için tek doz uzun etkili B2 agonistler (salmetorol ve formeterol) kullanılabilmektedir. 

Uzun süreli tedavide hangi tedaviler kullanılmalıdır?
İnhale kortikosteroidler (fliksotide, pulmicort gibi) kronik astımı olan hastalar için esas tedavidir. Bu ilaçlar, hava yolunun egzersiz dahil çeşitli uyaranlara yanıtlılığını azaltmaktadır. Tek doz montelukast alımı (Zespira, notta, singulair gibi), egzersizle indüklenen bronkospazma karşı önemli düzeyde koruma sağlamaktadır.

Profosyonel astımlı sporcular ilaç kullanırken nelere dikkat etmelidir?
 Profosyonel sporcularda dikkat edilmesi gereken bir konu da tedavide kullanılan ilaçların bazılarının spor organizasyonunca yasaklanmasıdır. Kısa etkili salbutomol, tebutalinin inhaler formları serbestlen ağızdan kullanılan formları ve uzun etkili olan B2 agonistlerin kullanılması yasaktır. İnhale steroidler dışında tüm kortikosteroidlerin kullanılması yasaktır. Tek başına antihistaminikler kullanılabilir. Kullanılabilen ilaçlar da takım doktoru veya göğüs hastalıkları doktoru tarafından astımı belgelenen sporculara izin verilmektedir. Her yıl kullanılmasına izin verilmeyen ilaçlar listesi değişebileceği için güncel listelere başvurulmalıdır 

Sportif Performans Engellenmemelidir!
Eğer semptomlar farmakolojik olmayan yöntemlerle ve uygun profilaktik ilaçlarla iyi kontrol edilebiliyorsa, egzersizle indüklenen bronkospazm egzersiz performansını sınırlamaz.
1984 Los Angeles Yaz Olimpiyat oyunlarına katılan 597 Amerikalı sporcudan 67’sinde egzersizle indüklenen bronkospazm saptandığı ve bu 67 sporcunun 41’inin (15’i altın ve 21’i gümüş) madalya kazandığı unutulmamalıdır.

Hangi sporları tavsiye ediyorsunuz?
Özellikle önerilen spor dalı yüzmedir. Nemli ortamda yapılan egzersiz bronş spazmını provoke etmez. Yüzme sırasında su altında nefes verme ve su üstünde nefes alma işlemi yapıldığından bir nevi solunum egzersizi yapılmaktadır.
Astımlılarda dalgıçlık önerilmez. Basketbol, bisiklet, uzun mesafe koşusu, futbol, kayak, buz hokeyi, buz pateni yüksek riskli sporlar olarak kabul edilir.  Tenis, voleybol, güreş, halter, kısa mesafe koşusu ve skuaş ise düşük riskli sporlardır.
Spor seçiminde astımlı çocuğun astımının şiddeti, kontrol altında olup olmaması, tedavi altında akciğer kapasitesi ve çocuğun tercihi önemli rol oynamalıdır.

Astımlı çocuk egzersiz yaparken nelere dikkat etmelidir?
Soğuk ve kuru havada egzersiz yapmaktan kaçınılmalıdır. Kışın hastalara kapalı yerde egzersiz yapmaları veya soludukları havayı ısıtmak ve nemlendirmek için ağız ve burunlarını bir atkı veya soluma maskesi ile örtmeleri tavsiye edilmektedir.
Astımlı sporcular burundan solunum yapmayı alışkanlık haline getirmelidirler. Böylece solunan havanın ısınması ve allerjen maddelerden süzülmesi sağlanmaktadır.
Ağır egzersizden önce, refrakter dönemi başlatabileceği için uygun ısınma egzersizi önerilir. Uzun süreli ısınma egzersizleri kısa süreli ısınma egzersizlerine göre daha yararlıdır. 15-30 dakikalık ısınmanın ardından 15 dakika ara verilip sonra egzersizin yapılması en idealidir.
Egzersizi aniden bırakmak yerine yavaş yavaş bırakmak, egzersizle indüklenen bronkospazmın şiddetini azaltabilir. Çünkü hava yolunun yeniden ısınmasını yavaşlatır ve sonuçtaki vasküler dilatasyon ve ödemi hafifletir.
Solunum yolları infeksiyonları sırasında egzersiz programlarına ara verilmelidir veya hafifletilmelidir. Polen mevsiminde duyarlı kişiler, polenin havadaki yoğunluğuna göre spor programlarını düzenlemelidir. 
Yüzücülerin klor ve klor ürünlerine fazla maruz kalmasıyla astım belirtileri tetiklenebileceği için uzun süre klorlu havuzda yüzülmemesine de dikkat edilmelidir. Gözlerin klordan korunması için yüzücü gözlüğü kullanılmalıdır. .

Egzersizin astıma faydası var mıdır?
Astım tedavisinin en önemli hedeflerinden biri hastanın istediği aktiviteyi yapmasıdır. Ayrıca düzenli egzersiz astım tedavisinin bir parçasıdır. Düzenli spor yapan çocukların akciğer kapasiteleri gelişmektedir. Sadece çok ağır egzersizlerden kaçınılmalıdır. Bu sebeplerden dolayı spor yapmaktan kaçınılmamalıdır. Spor ayrıca sosyal gelişim için de çok önemlidir.

Ne sıklıkta egzersiz yapılmalıdır?
Egzersizlerin haftada 3-5 kez, 30-60 dk’lık programlar halinde yapılması uygundur. İleri derecede astımlı ve egzersize aşırı tepki veren hastaların egzersiz öncesi ilaç almaları gerekir. Egzersiz eğitimi ile egzersiz kapasitesi artırılabilmektedir.
*****************************************************************************************************

TAEKWONDO-KİCK BOKS-MUAY THAİ-ALPAGU-BOKS-YAKIN SAVUNMA-STEP AEROBİK-KONDİSYON MERKEZİ... Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol